مالیات بر تراکنش های بانکی چیست؟ از شناسایی تا نحوه محاسبه

یکی از موضوعات مفصل که گاهی در دیدکلی عموم افراد ترسناک دیده می شود، مالیات بر تراکنش های بانکی است. مالیات تراکنش های بانکی از جمله یکی از مباحث مهم در امور تجاری و اقتصادی هر کشور است و از این رو مدتی است که این داستان مورد توجه سازمان امور مالیاتی قرار گرفته است.

برخلاف عقیده بسیاری از افراد، مالیات بر تراکنش های بانکی پیچیدگی خاصی به همراه ندارد و با دانستن دستورالعمل ها و شرایط آن می توانید هرآنچه که لازم است برای محاسبه در دست داشته باشید. با ما در ادامه این مقاله همراه باشید تا با مالیات الزام شده برای تراکنش های بانکی بیشتر آشنا شویم.

کنترل گردش مالی می تواند در رونق اقتصادی هر کشور کمک کننده باشد و این مورد در تمامی کشورهای مختلف دنیا اجرا می شود. اخذ مالیات تراکنش ‌های بانکی به عنوان یک قانون تجاری برای دولت ها محسوب می‌شود؛ بنابراین مودی باید پس از پایان سال مالی، اظهارنامه تهیه و تنظیم نماید و در زمان مقرر شده به سازمان امور مالیاتی تسلیم کند. دولت نیز با اخذ مالیات، درآمد حاصل از آن را در جهت رشد اقتصادی و پیشرفت کلی کشور استفاده می کند.

مالیات بر تراکنش های بانکی چیست؟

شاید با شنیدن اسم مالیات تراکنش های بانکی حس بدی داشته باشید و فکر کنید که قرار است سازمان امور مالیاتی دائما در حال رصد کردن حساب های بانکی شما است که در یک فرصت خوب سریعا از شما مالیات بگیرد اما صبر کنید؛ ابتدا این را بدانید که این سازمان به لحاظ قانونی، به هیچ عنوان اجازه این را ندارد که از حساب بانکی شما مالیات بگیرد و هدف آن صرفا شناسایی برخی افراد و اشخاصی است که قصد پولشویی یا فرار مالیاتی را دارند. همین موضوع باعث می شود که دقت کافی بر ثبت حساب های بانکی داشته باشد.

مالیات تراکنش ‌های بانکی، درواقع نوع خاصی از مالیات مستقیم است که محدودیت های زیادی از سوی سازمان امور مالیاتی برای اخذ آن وجود دارد. همانطور که بالاتر اشاره کردیم، پس از ارسال اظهارنامه سازمان امورمالیاتی شروع به رسیدگی مالیات بر عملکرد شما می کند. در این میان یکی از موارد مهمی که هنگام رسیدگی مالیاتی مورد توجه ممیز قرار می گیرد، مبلغ تراکنش های بانکی است.

گردش حساب بانکی مشمول مالیات تراکنش بانکی

گردش حساب های بانکی یکی از مواردی است که اخیرا مورد توجه سازمان امور مالیاتی قرار گرفته است و به این معنی است چه زمان، چه مبلغی به حساب شما واریز یا برداشت شده است که این گزارشات به همراه تاریخ و ساعت دقیق مشخص مشخص شده است.

پیش از هر چیزی توصیه می کنیم حساب بانکی شخصی خود را از حساب رسمی جدا کنید و تنها از حساب رسمی خود را برای رسیدگی به امور مربوط به کسب و کار خود استفاده نمایید و در انتها آن را به سازمان امور مالیاتی معرفی کنید.

به عنوان مثال اگر مبلغ سالانه تراکنش های بانکی فردی بیشتر از سقف تعیین شده‌ سازمان امور مالیاتی باشد، آن شخص باید مبلغی را به عنوان مالیات پرداخت نماید. لازم به ذکر است که سقف مبلغ تراکنش های بانکی معمولا به صورت سالانه تعیین می گردد.

در سال ۱۴۰۲ سقف تراکنش های سالانه فردی که سازمان امور مالیاتی در نظر گرفته است، اگر بیش از ۵ میلیارد تومان باشد، در بانک مرکزی به طور اتوماتیک اعلام می گردد و آن شخص مشمول مالیات تراکنش های بانکی می شود. دقت داشته باشید، تراکنش های بانکی باید کاملا اثبات شود که به مربوط به درآمد و دارایی فرد حقیقی یا حقوقی است.

یک نکته بسیار مهم که حتی ممکن است شما هم در حین خواندن مطالب بالا به آن فکر کرده باشید این است که از حساب های بانکی متعدد برای این امر استفاده کنید اما اندکی صبر کنید؛ چراکه این کار نه تنها هیچ تاثیر مثبتی نخواهد داشت، بلکه سبب حساسیت بیشتر سازمان امور مالیاتی می شود. همچنین باید افزود که میزان مالیات بر گردش حساب بانکی شما بر اساس کد ملی بررسی می شود؛ بنابراین تعدد حساب بانکی تاثیری نخواهد داشت. شما می توانید برای مشاهده سوابق مالیاتی با کد ملی خود، به سامانه امور مالیاتی مراجعه نمایید. 

بخشنامه مالیات بر گردش حساب بانکی

به دلیل اهمیت بالای تراکنش های حساب بانکی، سازمان امور مالیاتی بخشنامه های متعددی را جهت رسیدگی به این موضوع در دستور کار خود قرار داده است. طبق آخرین بخشنامه در ابلاغیه ۳۷۵۰/۲۱۰/د در تاریخ ۳۱/۰۶/۱۴۰۰ سازمان امور مالیاتی به واحد های رسیدگی اعلام کرد که با توجه به بخشنامه ۱۶/۹۹/۲۰۰ مودیانی که گردش حساب های بانکی آن ها بیشتر از ۵ میلیارد تومان است، باید مورد بررسی و رسیدگی قرار گیرند. همچنین این سازمان اعلام کرد که مودیانی که گردش حساب های بانکی آن ها کمتر از ۵ میلیارد تومان است و تا به حال رسیدگی نشده اند، مشمول رسیدگی تراکنش های بانکی نیستند.

 چه کسانی مشمول مالیات بر تراکنش های بانکی می شوند؟

برای اخذ مالیات تراکنش های بانکی، پرداخت کننده‌ مالیات باید دارای شرایط منحصر به فردی باشد. اگر شرایط یاد شده برای فرد مورد نظر وجود داشته باشد، آن شخص موظف به پرداخت مالیات خواهد بود.  کسانی که مشمول مالیات تراکنش های بانکی هستند باید از شرایط زیر برخوردار باشند:

• حجم تراکنش های بانکی

 در اخذ مالیات گردش حساب، حجم تراکنش های بانکی باید متناسب با سقف تعیین شده باشد. به طور کلی، میزان درآمد یک شخص به صورت سالانه از جمله شرایط ویژه برای اخذ مالیات خواهد بود. اگر مبلغ درآمد به صورت سالانه از سقف مجاز تعیین شده کمتر است، آن فرد مشمول اخذ مالیات تراکنش بانکی قرار نمی گیرد.

• تراکنش های بانکی در جهت کسب درآمد

از دیگر شرایط مهم در اخذ مالیات گردش حساب، این است که تراکنش های بانکی، ماهیت درآمدی داشته باشند. اگر تراکنش های بانکی فردی، ماهیت غیر درآمدی داشته باشد، آن فرد مشمول اخذ مالیات قرار نمی گیرد. در نظر داشته باشید، برای اثبات غیر درآمدی بودن تراکنش های بانکی حتما شواهد و مدارک کافی ارائه گردد. سازمان امور مالیاتی اغلب با روش های مطمئن و واضحی اقدام به روشن کردن درآمدی یا غیر درآمدی بودن تراکنش های شخص مورد نظر می کند. معمولا تراکنش هایی که جنبه درآمدی دارند مشمول مالیات بر درآمد نیز می شوند.

حساب های بانکی مشمول مالیات

همانطور که بالاتر اشاره کردیم، افراد موظف هستند برای درآمدهای کسب و کار خود یک حساب تجاری جدا داشته باشند و آن را به سازمان امور مالیاتی معرفی کنند اما با این حال حساب های شخصی که ماهیت درآمدی دارند به عنوان حساب های بانکی مشمول مالیات بر گردش حساب خواهند بود.

طبقه بندی تراکنش های بانکی

از نظر مباحث مالیاتی، تراکنش های بانکی به دو دسته تقسیم می شوند.

1. تراکنش های بانکی با ماهیت درآمدی: گردش مالی هایی که از راه کسب درآمدِ فرد حقیقی یا حقوقی ایجاد می شوند.
2. تراکنش های بانکی با ماهیت غیر درآمدی: گردش مالی هایی که به عنوان درآمد حاصله از کسب و کار نیستند و جنبه عمومی دارند.

موارد مشمول تراکنش های بانکی

همان طور که می دانید، موارد مشمول تراکنش های بانکی در مالیات، جنبه‌ درآمدی دارند؛ بنابراین اگر تراکنش های ثبت شده در حساب بانکی افراد جنبه درآمدی داشته باشد، از موارد مشمول تراکنش های بانکی خواهد بود. با نظر به این نکته، می توان گفت، تمام تراکنش های بانکی که درآمدی بودن آن ها از طریق اظهارنامه مالیاتی اثبات شده شود، به عنوان موارد مشمول مالیات تلقی خواهند شد.

تراکنش های بانکی معاف از مالیات

همانطور که بالاتر اشاره شد، دریافت مالیات از تراکنش های بانکی صرفا مربوط به گردش حساب هایی است که جنبه درآمد از کسب و کار را دارند؛ بنابراین اگر گردش حساب های بانکی شخصی باشد، مشمول مالیات نخواهد شد. از جمله مهم ترین تراکنش های بانکی معاف از مالیات می توان به موارد زیر اشاره کرد:

تراکنش های بانکی با ماهیت درآمدی معاف از مالیات:

• برخی از تراکنش های بانکی حین معاملات انجام می گیرد، به صورت سیستمی مالیات آن ها اخذ می شود. این نوع تراکنش ها بانکی به عنوان بخشی از درآمد سالانه قرار نمی گیرند و جزء موارد معاف از مالیات تقسیم بندی می شوند.
• تراکنش هایی با ماهیت درآمدی نرخ صفر یا خاص چون ارثیه، درآمد حاصل از باغداری، کشاورزی و وقف.

تراکنش های بانکی با ماهیت غیر درآمدی معاف از مالیات:

همان طور که اشاره شده است، مالیات تراکنش های بانکی که ماهیت غیر درآمدی دارند، اخذ نمی شود. اما از جمله تراکنش های بانکی با ماهیت غیر درآمدی به قرار زیر است:

• تراکنش های بانکی برای هزینه های عمومی و روزمره
• تراکنش های قرار گرفته در لیست سود های بانکی دریافتی
• جا به جایی های صورت گرفته از حساب شخصی
• انتقال و تراکنش های بین شرکای مشاغل (مبالغ انتقالی بین شرکا در کسب و کار‌ های مشارکتی مانند اعضای هیئت مدیره و سهامداران)
• واریزی های حاصل از سهامداری (سود سهام)
• تراکنش ها و درآمد های به دست آمده از خرید و فروش سهام
• گردش های مالی در جهت دریافت وام و انواع تسهیلات
• مبالغ دریافتی به عنوان هزینه جبران خسارات
• مبالغ واریزی به عنوان ودیعه یا همان قرض
• گردش مالی های مربوط به حق شارژ
• دریافت و پرداخت به حساب بستگان

میزان و نحوه محاسبه مالیات بر تراکنش های بانکی

مالیات بر تراکنش های بانکی یکی از مباحث جدیدی است که فرمول محاسبه آن به طور دقیق توسط سازمان امور مالیاتی تعیین نشده است. اشخاص در صورتی از مالیات گردش حساب معاف هستند که تراکنش های بانکی این افراد ماهیت درآمدی نداشته باشد اما اگر فردی درآمد خود را کتمان کند و دلیل مبنی بر غیر درآمدی بودن تراکنش های بانکی خود نداشته باشد، باید مالیات بپردازد. برای رسیدگی به تراکنش های بانکی، حساب های افراد به صورت سالانه مورد بررسی قرار می گیرد و هر سال برگه تشخیص صادر می گردد.

محاسبه مالیات تراکنش های بانکی برای افراد حقیقی و حقوقی به صورت جداگانه مورد بررسی قرار می گیرد.

• محاسبه مالیات گردش حساب افراد حقیقی

مالیات افراد حقیقی که گردش حساب ( با ماهیت درآمدی) آن ها بیش از ۵ میلیارد تومان در سال است به صورت خودکار و سیستمی توسط سازمان امور مالیاتی بررسی می شود. برای اشخاص حقیقی که گردش حساب آن ها به صورت سالانه ۵۰ میلیون تومان است ۱۵درصد نرخ مالیات در نظر گرفته می شود. اگر تراکنش های بانکی اشخاص حقیقی بیش از ۵۰ میلیون تومان در سال باشد، نرخ مالیات ۲۰ درصد خواهد بود. مالیات با نرخ ۲۵ درصد نیز برای افراد حقیقی با درآمد بیش از ۱۰۰ میلیون تومان در سال محاسبه خواهد شد.

• محاسبه مالیات گردش مالی افراد حقوقی

نرخ مالیات گردش حساب تمام اشخاص حقوقی در صورتی حکم درآمد از فعالیت اقتصادی را داشته باشد بر اساس ماده ۱۰۵ ق.م.م با در نظر گیری تمام شرایط، همواره ۲۵ درصد در نظر گرفته می شود.

چنانچه فرد حقیقی یا حقوقی کتمان درآمد کنند، شامل جریمه ای معادل ۳۰% مالیات محاسبه شده می شوند و طبق ماده ۱۹۲ ق.م.م این جریمه غیر قابل بخشودگی است.

نحوه برخورد سازمان امور مالیاتی با تراکنش های بانکی مشکوک

طبق ماده ۲۲۷ و ۲۲۹ قانون مالیات های مستقیم، تراکنش های بانکی مشکوک، نشانه ای از فعالیت غیر قانونی بوده که باید تحت نظارت دقیق سازمان امور مالیاتی قرار بگیرند. روش های مختلف برای برخورد با مالیات های تراکنش های بانکی به شرح زیر است:

1. در قدم اول سازمان امور مالیاتی به کمک تمام داده ها و اطلاعاتی که بانک در اختیار آن ها قرار می دهد؛ سعی می کند تا ماهیت واکنش ها را بررسی نماید.
2. اگر تراکنش های مشاهده شده مشکوک باشد، تحقیقات بیشتری در این زمینه انجام می شود.
3. بر اساس قوانین موجود برای مالیات تراکنش های بانکی مشکوک، ظرف مدت ۵ روز، پرونده جهت رسیدگی مالیاتی به گروه مخصوص ارجاع داده می شود.
4. در صورتی که پس از جلسه رسیدگی، مدارک مودی، ماهیت قانونی بودن تراکنش های بانکی را اثبات نکند، برگه مالیاتی صادر شده و مودی موظف به پرداخت مالیات می باشد.

مراحل پرداخت مالیات تراکنش های بانکی

برای پرداخت مالیات تراکنش های بانکی مراحل زیر را طی نمایید:

• ابتدا وارد سایت سازمان امور مالیاتی به آدرس https://my.tax.gov.ir/ شوید و فرایند پرداخت را آغاز نمایید.
• در منوی بالا روی گزینه “سایر خدمات مالیاتی” کلیک نمایید و سپس از فهرست مشخص شده “پرداخت الکترونیک” را انتخاب نمایید.

• در صفحه جدید برروی گزینه “سامانه پرداخت الکترونیک مالیات” کلیک کنید.

• با ورود به صفحه جدید، در سمت چپ باید اطلاعات کاربری خود را وارد نمایید تا وارد پروفایل خود شوید. افراد جدید باید ثبت نام نمایند.

• بلافاصله پس از ورود به حساب کاربری خود، تمام اطلاعات مالیاتی شما نمایش داده می شود که نیاز به تایید دارد.
• در این مرحله با انتخاب گزینه “پرداخت آنلاین” می توانید مالیات خود را پرداخت کنید.

تراکنش های بانکی مشمول مالیات برای بازنشسته ها و مستمری بگیران

طبق ماده ۱۳۱ قانون مالیات های مستقیم، تراکنش هایی بیشتر از یک میزان مشخصی گردش مالی داشته باشند مشمول مالیات می شوند که به شرح زیر می باشد:

• بازنشستگان: تا ۲ میلیارد تومان
• مستمری بگیران: تا ۱ میلیارد تومان
• افراد فاقد شغل و بیکار: تا ۵۰۰ میلیون تومان

معمولا تراکنش های بالاتر از این مقادیر ذکر شده، مالیات ۲۵ درصد دارند. همچنین شما مودی گرامی می توانید به کمک  استعلام مالیات کارتخوان با کد ملی، از مجموع تراکنش ها و مالیات خود با خبر شوید.

جمع بندی پایانی

در این مطلب سعی کردیم به طور دقیق درباره مایلات تراکنش های بانکی و گردش حساب مالی به طور دقیق صحبت کنیم. همچنین درباره انواع تراکنش های بانکی و موارد مشمول نیز به صورت مفصل توضیح دادیم. اگر شما هم مشمول مالیات تراکنش های بانکی هستید اما در این زمینه نیاز به کمک دارید، می توانید از خدمات مالیاتی سفیر حساب استفاده نمایید.