مالیات خانه خالی، با هدف جلوگیری از کمبود مسکن تعریف شده و با مالیات خانه اجاره‌ای متفاوت است. امروزه بسیاری از افراد سراغ خرید خانه برای سرمایه‌گذاری و یا حفظ دارایی می‌روند. به همین دلیل مشکلاتی در حوزه مسکن تعریف می‌شود. از این رو برای خانه خالی، مالیاتی بیشتر از خانه دارای سکنه در نظر گرفته شده که خود تحت تاثیر فاکتورهای مختلف، تعریف می‌شود. تعداد جمعیت شهر، تعداد خانه های خالی به نام یک مالک، مدت خالی بودن خانه، میزان ارزش قابل اجاره ملک و فاکتورهایی از این دست، هر یک به نحوی در تعرفه مالیات خانه خالی موثر واقع می شوند. از این رو در ادامه قصد داریم به ارائه توضیحات بیشتر در رابطه با پارامترهای معرف خانه خالی، نحوه محاسبه مالیات خانه خالی، انواع معاف و ضرایب مالیاتی این دست از مساکن بپردازیم تا به شما در آشنایی بیشتر با محاسبات مربوطه کمک کنیم.
مطالعه بیشتر: فرم تبصره ماده ۱۰۰
منظور از خانه خالی چیست؟
یکی از سوالاتی که افراد را در مواجه با عبارت مالیات خانه خالی متوجه خود می‌کند، بحث چیستی این نوع خانه و دلایل تعریف آن به عنوان خانه خالی است. منظور از خانه خالی مشخصا نبود سکنه در ملک است! اما فاکتورهایی که سبب تعریف مالیات برای این نوع خانه می شوند، متفاوت هستند. در ادامه مشخصه‌های خانه خالی معرفی شده:
- برای تعریف یک خانه به عنوان خانه خالی، باید جمعیت شهری که خانه در آن قرار دارد، بیشتر از ۱۰۰ هزار نفر باشد
- خانه خالی نباید محل سکونت اصلی یا فرعی مالک باشد
- بر اساس تاریخ ثبت سند، حداقل چهار ماه از تاریخ خرید خانه گذشته باشد
- خانه حداقل چهار ماه در اجاره نباشد
- خانه در صورت وقف بودن، بر اساس وقف نامه مشکلی برای اجاره رفتن نداشته باشد
- خانه یا ملک مورد بحث توسط مالک در سامانه معاملات املاک وزارت راه و شهرسازی برای فروش یا اجاره ثبت نشده باشد
- یک سال از تاریخ صدور گواهی پایان کار آن ملک یا خانه گذشته باشد
در صورتی که یک ملک فاکتورهای مورد بحث را دارا باشد، مالک آن باید نسبت به پرداخت مالیات خانه خالی اقدام نماید. توجه داشته باشید که اگر پارامترهای مورد بحث در رابطه با ملک شما صادق است، بهترین کار اقدام برای اجاره خانه و یا فروش آن خواهد بود. البته سود و ضرر خود را در هر شرایط لحاظ کنید تا بسته به نفع خود، سراغ راهکار مطمئن تری بروید. در صورتی که در زمینه مالیات خانه خالی نیاز به کسب مشاوره داشته باشید، کارشناسان سفیر حساب آماده کمک به شما هستند.
مطالعه بیشتر: مالیات ارزش افزوده
راه های شناسایی خانه خالی توسط سازمان امور مالیاتی
با توجه به اهمیت شناسایی خانه های خالی در راستای اخذ مالیات بیشتر و جلوگیری از افزایش مشکلات مسکن، قانون های مختلفی در بازه های زمانی متفاوت تعریف شده که هر یک به نحوی در روند معرفی خانه های خالی موثر واقع می شوند. طرح مالیات بر خانه خالی در سال ۱۳۹۹ تصویب شد و با بررسی های مختلف، ایرادهای آن برطرف گشت. در این بین نکته قابل توجه، مربوط به خالی بودن خانه بیش از چهار ماه است.
توجه داشته باشید که مبلغ مالیات با توجه به فاکتورهای مختلف، ضرایب متفاوتی پیدا می کند. از این رو اگر خانه ای بیش از چهار ماه خالی از سکنه باشد، مشمول مالیات خانه خالی خواهد شد. این فاکتور که مالک بین یک تا ۵ خانه خالی یا بیش از ۵ خانه خالی به نام خود داشته باشد، می تواند اهمیت بسیاری در محاسبه مالیات خانه خالی داشته باشد.
کد پستی و وضعیت سکونت هر خانه توسط مالک یا مستاجر، از جمله اطلاعات در دسترس برای سامانه اسکان و املاک کشور هستند. از این رو با توجه به اینکه تمامی مالکان و صاحبان خانه ها موظفند اطلاعات املاک و خانه های خود را در این سامانه ثبت کنند، بالطبع شناسایی خانه های خالی چندان کار سختی نخواهد بود.
از طرفی با توجه به اینکه دولت برای مردم پیامکی در راستای شفاف سازی وضعیت واحدهای مسکونی ارسال می کند، افراد باید تا ظرف ۲ ماه وضعیت خانه یا ملک خود را در سامانه اسکان و املاک کشور، ثبت کنند. در غیر این صورت خانه یا ملک به عنوان خانه خالی شناخته شده و مشمول مالیات خانه خالی می‌شود.
مطالعه بیشتر: مالیات حقوق
نحوه محاسبه مالیات خانه خالی
گاها افراد چنین فکر می‌کنند که مالیات خانه خالی با توجه به قدمت آن تعریف می شود؛ یا فرسودگی آن می تواند عاملی برای تاثیر در مبلغ مالیاتی باشد! اما باید گفت تفاوتی بین خانه کلنگی و نوساز در تعرفه مالیاتی خانه خالی مطرح نخواهد بود. به همین دلیل در مورد خانه هایی که به ارث می رسند، مالیات خانه خالی به مالیات بر ارث افزوده می‌شود.
همانطور که در ابتدای این محتوا گفته شد، تعداد خانه های خالی به نام یک مالک، مدت خالی بودن خانه و میزان ارزش قابل اجاره ملک، فاکتورهایی هستند که در محاسبه مالیات خانه خالی موثر واقع می شوند. از این رو اگر خانه در شهری قرار داشته باشد که جمعیتی بیش از ۱۰۰ هزار نفر داشته باشد، با توجه به فاکتورهای مطرح، مشمول پرداخت مالیات خانه خالی خواهد شد.
مالیات خانه خالی برای دارندگان ۱ تا ۵ خانه، به گونه ای است که در سال اول ۶ برابر ارزش اجاری ملک بوده، در سال دوم ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک بوده و در سال سوم ۱۸ برابر ارزش اجاری ملک است. در صورتی که فردی بیش از ۵ ملک به نام خود داشته باشد، این مقادیر ضریب ۲ پیدا می‌کنند.
حال اگر بخواهیم به طور دقیق تری روند محاسبه مالیات خانه خالی را مورد بحث قرار دهیم، باید از مراحل زیر بهره بگیریم:
- مشخص کردن ارزش اجاره یک ملک با توجه به متراژ خانه
- طبق ماده ۵۳ قانون مالیات های مستقیم، کسر ۲۵% از میزان اجاره به عنوان استهلاک
- بررسی دقیق نرخ اجاره بر اساس قانون
- توجه به سال اول، دوم یا سوم پرداخت مالیات خانه خالی
مطالعه بیشتر: مالیات دستگاه کارتخوان
خانه های خالی معاف از مالیات کدامند؟
یکی از نکات مهمی که باید در رابطه با خانه های خالی مورد توجه قرار داد، عدم تعریف تمامی خانه های خالی به عنوان مشمولین طرح مالیاتی است! در واقع همه خانه های خالی، مالیات خانه خالی ندارند. از این رو یکی از اصلی ترین فاکتورها برای معافیت از پرداخت مالیات خانه خالی، مربوط به قرارگیری خانه در شهری با جمعیت کمتر از ۱۰۰ نفر است.
علاوه بر این اگر خانه اقامتگاه اصلی یا فرعی مالک باشد و مورد استفاده قرار بگیرد، مشمول مالیات بر خانه های خالی نمی‌شود. چرا که هر فردی می تواند علاوه بر برخورداری خانه در شهر خود، در شهرهای دیگر هم خانه داشته باشد و از آن‌ها به عنوان اقامتگاه فرعی خود استفاده کند. حتی مالک می تواند یکی از املاک خود را به اعضای تحت تکفل خود بدهد و خانه را به عنوان ملک فرعی ثبت کند.
از این رو شناخت مولفه های مربوط به خانه خالی، می تواند به جلوگیری از پرداخت هزینه اضافی کمک کند. در هر حال این نکته را در نظر بگیرید که محاسبه مالیات خانه خالی با استفاده از پیشرفته ترین و بهترین نرم افزار حسابداری ابری صورت می گیرد تا از دقت بالایی برخوردار باشد.
مطالعه بیشتر: مالیات تراکنش های بانکی
شرایط معافیت از مالیات خانه خالی
علاوه بر فاکتورهایی که در رابطه با شهر قرارگیری خانه و نوع کارکرد ملک مطرح شد، برخی شرایط هم می توانند در قالب شرایط معافیت از مالیات خانه خالی موثر واقع شوند. از این رو یکی از راه های معافیت از مالیات خانه خالی، قرار دادن خانه در اختیار خانوارهای تحت پوشش کمیته امداد یا بهزیستی است که در این صورت شامل ۱۰۰ درصد معافیت مالیاتی خواهد شد و همچنین اگر خانه مورد بحث به افرادی که کارگر یا کارمند تأمین اجتماعی هستند، اجاره داده شود، تا سقف معافیت بر حقوق مستأجر، از پرداخت مالیات معاف خواهد شد.
ضرایب مالیاتی خانه های خالی چگونه اند؟
با توجه به اینکه املاک با بیش از چهار ماه عدم سکونت در لیست خانه های خالی قرار می گیرند، به ازای تعداد املاک به نام یک مالک، ضریب ۲ برای هر سال در نظر گرفته می شود. از این رو مالک هایی که بیش از ۵ ملک به نام خود دارند، مستلزم هستند که در سال اول ۱۲ برابر ارزش اجاری ملک را برای مالیات خانه خالی در نظر بگیرند؛ در سال دوم ۲۴ برابر ارزش اجاری ملک و در سال سوم ۳۶ برابر ارزش اجاری ملک را لحاظ کنند.
در صورتی که ملکی به عنوان خانه خالی شناسایی شود که به اجاره گذاشته نشده باشد، مالیات آن به میزان ۶ برابر میزان مالیات خانه اجاره شده، محاسبه خواهد شد. این فاکتور مربوط به مالکی بوده که بین ۱ تا ۵ ملک به نام خود داشته باشد. در این حالت مالک تنها یک ماه فرصت پرداخت خواهد داشت.
در صورت عدم پرداخت مالیات تعریف شده در بازه زمانی مشخص، ملک مورد بحث با صدور برگ قطعی از ایشان مطالبه خواهد شد. در این حالت اگر مالیات قطعی توسط مالک پرداخت نشود، خانه در لیست املاک ممنوع‌المعامله قرار خواهد گرفت. از این رو امکان انتقال ملک به شخص دیگری وجود نخواهد داشت.
توجه داشته باشید که در صورت دیرکرد در پرداخت مالیات خانه خالی، به ازای هر ماه تاخیر، ۲.۵ درصد جریمه به مالک تعلق خواهد گرفت. به همین دلیل بهتر است در موعد مقرر شده برای پرداخت مالیات خانه خالی اقدام نمود.
جمع بندی
به طور کلی با در نظر داشتن تمامی آنچه که تا اینجا در رابطه با محاسبه مالیات خانه خالی گفته شد، در صورتی که مالک بیش از یک خانه هستید، با اجاره دادن آن و یا ثبت به عنوان خانه فرعی، می‌توانید از پرداخت مبالغ زیاد مالیاتی که برای این دسته از خانه‌ها تعریف می‌شود، جلوگیری کنید.
در هر حال بهره‌گیری از مشاوره های یک تیم حرفه‌ای در امور مالی و مالیاتی می‌تواند به شما در رسیدگی بهتر نسبت به پرداخت های مالیاتی کمک کرده و مسیر درست برای جلوگیری از ضرر را نشان دهد. ما در مجموعه سفیر حساب، با توجه به تمامی شرایط حقوقی، انواع خدمات مالیاتی، حسابداری و مدیریتی را در اختیار شما قرار می‌دهیم. در نتیجه به کمک ما می توانید از شرایط ملک خود آگاهی کسب نموده و راهنمایی و مشاوره حرفه ای در راستای رسیدگی به پرداخت های مالیاتی را دریافت کنید.
سوالات متداول
- آیا تمامی خانه های خالی از سکنه مستلزم پرداخت مالیات خانه خالی هستند؟
نخير، در صورتی که خانه در لیست خانه های اصلی یا فرعی باشد و یا در شهری با کمتر از ۱۰۰ هزار نفر سکنه قرار بگیرد، مالیات خانه خالی برای آن تعریف نخواهد شد.
- محاسبه مالیات خانه خالی چگونه صورت می‌گیرد؟
با توجه به تعداد خانه هایی که به نام یک مالک هستند و نیز متراژ خانه ها و مقدار اجاره ای که برای هر خانه تعلق می‌گیرد، مبلغ مالیات خانه خالی به طور منحصر به فردی تعریف می‌شود.
- عواقب عدم پرداخت مالیات خانه خالی چیست؟
در صورتی که مالیات خانه خالی پرداخت نشود و یا در پرداخت آن تاخیر شود، به ازای هر ماه ۲.۵ درصد به مبلغ مالیات افزوده خواهد شد. همچنین عدم پرداخت مالیات به طور کامل، سبب ممنوعیت معامله ملک خواهد شد.
- شرایط معافیت از پرداخت مالیات خانه خالی چیست؟
به منظور جلوگیری از پرداخت مالیات خانه خالی، می‌توان قبل از موعد یعنی پیش از چهار ماه، برای اجاره خانه اقدام نمود. همچنین با توجه به شرایط، امکان ثبت ملک به عنوان خانه فرعی وجود دارد.
